Wat is diabetes type 2?
Diabetes type 2 is een chronische stofwisselingsziekte waarbij de bloedsuikerspiegel structureel te hoog is. Normaal zorgt het hormoon insuline ervoor dat glucose uit het bloed wordt opgenomen in de lichaamscellen. Bij diabetes type 2 werkt dit mechanisme niet goed: er is óf te weinig insuline aanwezig, óf de cellen reageren er onvoldoende op. Het resultaat is dat glucose in het bloed blijft circuleren, met alle schadelijke gevolgen van dien.
Insulineresistentie: de stille voorloper
Insulineresistentie is vaak de eerste stap in het proces richting diabetes type 2. Het betekent dat de lichaamscellen minder gevoelig zijn voor insuline. De alvleesklier compenseert dit door extra insuline te produceren. Op termijn raakt dit systeem uitgeput: de insulineproductie daalt, de bloedsuikers stijgen en diabetes type 2 ontwikkelt zich.
Vaak gaat dit proces jarenlang ongemerkt door, waardoor insulineresistentie soms pas ontdekt wordt wanneer diabetes type 2 al aanwezig is.
Oorzaken en risicofactoren
Zowel leefstijl als erfelijke aanleg spelen een rol.
- Overgewicht (vooral buikvet): vergroot de kans sterk.
- Ongezonde voeding: veel snelle suikers, bewerkte producten en verzadigd vet.
- Weinig beweging: spieren nemen minder glucose op als ze niet actief zijn.
- Leeftijd: de kans stijgt met de jaren.
- Erfelijkheid: familiegeschiedenis speelt mee.
- Slaaptekort en stress: verstoren de hormoonhuishouding en bevorderen insulineresistentie.
Symptomen en signalen
Insulineresistentie geeft vaak nauwelijks klachten. Bij diabetes type 2 kunnen de volgende verschijnselen optreden:
- Veel dorst en vaak plassen
- Vermoeidheid en lusteloosheid
- Wazig zien
- Slecht genezende wondjes
- Tintelingen of gevoelloosheid in handen en voeten
Omdat de symptomen vaak langzaam ontstaan, wordt diabetes type 2 soms pas laat vastgesteld.
Complicaties bij onbehandelde diabetes
Een langdurig te hoge bloedsuiker kan leiden tot ernstige complicaties:
- Hart- en vaatziekten
- Nierschade
- Oogproblemen (diabetische retinopathie)
- Zenuwschade (neuropathie)
Vroegtijdige behandeling is dus cruciaal.
Aanpak en behandeling
De behandeling van zowel insulineresistentie als diabetes type 2 richt zich in eerste instantie op leefstijl.
- Voeding: eet veel groenten, vezels, volkoren producten en gezonde vetten. Vermijd snelle suikers en frisdranken.
- Beweging: minstens 30 minuten per dag bewegen, liefst ook krachttraining. Spieren worden hierdoor gevoeliger voor insuline.
- Gewichtsverlies: al 5–10% gewichtsafname kan de bloedsuikerwaarden aanzienlijk verbeteren.
- Stoppen met roken en matig alcoholgebruik.
- Medicatie: als leefstijlverandering onvoldoende is, kan de arts medicijnen voorschrijven, zoals metformine. In gevorderde stadia kan insuline nodig zijn.
Het belang van preventie
Het goede nieuws is dat insulineresistentie vaak nog omkeerbaar is. Door op tijd gezonde keuzes te maken, kan het proces richting diabetes type 2 worden vertraagd of zelfs voorkomen. Preventie bestaat uit gezonde voeding, voldoende beweging, goed slapen en het beperken van stress.
Conclusie: leefstijl als sleutel
Diabetes type 2 en insulineresistentie zijn nauw met elkaar verbonden. Insulineresistentie is de stille voorloper, terwijl diabetes type 2 de zichtbare ziekte is. De sleutel tot beide ligt vaak in leefstijl: gezond eten, bewegen, een gezond gewicht behouden en stress beperken. Vroegtijdig ingrijpen maakt een groot verschil en kan complicaties op lange termijn voorkomen.